“ วรรณกรรมเยาวชน ” คือ หนังสือที่เขียนมาเพื่อให้เด็กหรือเยาวชนอ่านโดยเฉพาะ เนื้อหามักจะไม่ค่อยซับซ้อน ตีความได้ง่าย ทำให้นอกจากจะได้รับความสนุกแล้ว วรรณกรรมเยาวชนยังช่วยเสริมสร้างให้เด็กหรือเยาวชนที่อ่านได้รับความรู้ ข้อคิดและแนวคิดต่าง ๆ ที่มีประโยชน์ต่อการดำเนินชีวิตอีกด้วย จึงเป็นหนังสืออีกประเภทหนึ่งที่ควรค่าแก้การอ่านสำหรับเด็กวัยเรียนรู้หรือวัยกำลังโต อย่างไรก็ตาม หนังสือประเภทวรรณกรรมเยาวชนในปัจจุบันก็มีหลายประเภท หลากเรื่องราวให้เลือกอ่าน ทำให้ผู้ปกครองส่วนใหญ่เลือกไม่ถูกว่าเรื่องไหนจะเหมาะสมกับช่วงวัยของเด็ก ๆ กันใช่ไหมล่ะครับ?
ในบทความนี้เราจะมาอธิบายถึง วิธีการเลือกวรรณกรรมเยาวชน ที่เหมาะสมกับเด็กในแต่ละช่วงวัย รวมไปถึงจัด 10 อันดับ วรรณกรรมเยาวชนที่น่าอ่านมาให้คุณพ่อคุณแม่ได้ลองดูไว้เป็นไอเดียกันด้วยเช่นกันครับ ถ้าพร้อมแล้ว เราไปเริ่มกันเลยดีกว่า !
ก่อนที่จะไปดู 10 อันดับวรรณกรรมเยาวชนที่เราจัดกันมาให้ดูในวันนี้ เพื่อที่จะได้หนังสือที่เหมาะกับเด็ก ๆ มาเริ่มกันที่วิธีการเลือกกันก่อนดีกว่าครับ
วรรณกรรมเยาวชนถือเป็นหนังสือที่มีหลากหลายประเภท ทำให้เราสามารถแบ่งเกณฑ์ในการเลือกได้เป็นหลายรูปแบบ ซึ่งเกณฑ์แบบแรกที่เราอยากจะมาแนะนำก็คือ การเลือกว่าอยากจะอ่านหนังสือของนักเขียนชาวไทยหรือว่างานแปลของนักเขียนชาวต่างประเทศก่อนนั่นเองครับ
สำหรับ ผลงานวรรณเยาวชนของนักเขียนชาวไทย จะมีจุดเด่นอยู่ตรงที่เนื้อหามีความใกล้ตัวมากกว่า ทั้งในแง่วัฒนธรรมและในด้านภาษา ซึ่งถือว่ามีประโยชน์มาก โดยเฉพาะหากเป็นหนังสือประเภทนิทาน ที่มีเรื่องราวและบรรยากาศภายในเรื่องที่ใกล้ตัว เพราะจะทำให้ง่ายต่อการสอนเด็กหรือเยาวชนในเรื่องต่าง ๆ
ส่วน วรรณกรรมเยาวชนที่ถูกแปลมาจากงานของต่างประเทศ นั้น จะมีข้อดีตรงที่มีความหลากหลายและมีความน่าค้นหามากกว่า ด้วยความที่มีแนวเรื่องและวัฒนธรรมที่เด็ก ๆ อาจไม่คุ้นเคยมาก่อน เช่น วรรณกรรมเยาวชนประเภทนิยายหรือแฟนตาซี อีกทั้งวรรณกรรมเยาวชนจากต่างประเทศหลายเรื่องก็มีชื่อเสียงและให้แง่คิดที่ดี จนถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ที่ได้รับความนิยมสูงมาหลายเรื่องแล้ว งานแปลจึงถือว่ามีความน่าดึงดูดใจมากพอสมควรเลยทีเดียวครับ
แต่ไม่ว่าจะเป็นผลงานของนักเขียนชาวไทยหรือนักเขียนชาวต่างชาติ ทั้งคู่ต่างก็มีจุดเด่นที่แตกต่างกันไปในแต่ละด้าน สิ่งสำคัญจึงอยู่ที่ว่า เด็ก ๆ จะชอบหรือสนใจเรื่องราวประเภทไหนมากกว่ากันครับ
แม้จะถูกเรียกว่าวรรณกรรมเยาวชนเหมือน ๆ กัน แต่วรรณกรรมเยาวชนก็มีหลากประเภทให้ได้เลือกอ่านเช่นกันครับ เพื่อได้เล่มที่ถูกใจเด็ก ๆ มากที่สุด เราจึงควรทำความรู้จักกับหนังสือแต่ละประเภทกันให้ดีเสียก่อนครับ
ถ้าหากเป็นการซื้อหนังสืออ่านเล่นเพื่อมอบเป็นของขวัญให้กับเด็ก ๆ ในช่วงอายุไม่เกิน 6 ปี เราขอแนะนำ " หนังสือนิทาน " ครับ เพราะหนังสือนิทานเป็นหนังสือที่ อ่านง่าย มีเนื้อเรื่องไม่ซับซ้อน ไม่เน้นตัวหนังสือแต่จะเน้นภาพ แถมส่วนใหญ่มีเพียงแค่เล่มเดียวจบ จึงเหมาะกับเด็กที่กำลังเริ่มฝึกอ่านหนังสือ และที่สำคัญที่สุด คือ หนังสือนิทานส่วนใหญ่จะมีข้อคิดสอนใจที่แฝงมากับเรื่องราวแสนสนุก จึงเหมาะที่จะใช้เป็นสื่อในการสอนหรือเสริมสร้างพัฒนาการด้านความคิด จินตนาการ และอารมณ์ของเด็ก ๆ เป็นอย่างมากครับ
สำหรับเด็กที่กำลังสนใจหรือเริ่มอยากอ่านหนังสือด้วยตัวเองบ้าง " หนังสือแนวแฟนตาซี " ถือว่าสนุกและตอบโจทย์ที่สุดแล้วครับ เพราะจุดเด่นของหนังสือประเภทนี้ คือ ความสนุก ตื่นเต้น และมีความเหนือธรรมชาติ ทำให้รู้สึกว่า น่าติดตาม ชวนให้อยากอ่านต่อไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะจบ นอกจากนี้ วรรณกรรมเยาวชนประเภทแฟนตาซีหลาย ๆ เล่มก็มีชื่อเสียงและสนุกถึงขั้นที่ถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์มาแล้ว ซึ่งเป็นเครื่องหมายที่การันตีถึงความน่าอ่านและความสนุกในแบบที่แม้แต่ผู้ใหญ่หลายคนเองก็ยังชื่นชอบด้วยเช่นกัน
สำหรับคนที่เริ่มสนใจในการอ่านหนังสือมากขึ้น และต้องการขยายขอบเขตในการอ่านออกไปอีก "วรรณกรรมเยาวชนประเภทนวนิยาย" ก็ถือเป็นตัวเลือกที่น่าสนใจครับ เพราะหนังสือประเภทนี้มีความสนุกและตื่นเต้นเร้าใจไม่แพ้แนวแฟนตาซี แต่ต่างกันตรงที่หลาย ๆ เรื่องมีความสมจริงแฝงอยู่ หรือบางเรื่องอาจมีเนื้อหาที่มีความลึกและซับซ้อนมากกว่า ที่สำคัญ คือ หนังสือประเภทนี้มีแนวเรื่องที่หลากหลายแยกย่อยออกไป ไม่ว่าจะเป็น แนวสืบสวนสอบสวน หรือ แนวผจญภัย ทำให้เด็กหรือเยาวชนสามารถเลือกอ่านได้เรื่อย ๆ โดยไม่เบื่อครับ
หนังสืออีกประเภทที่หลาย ๆ คนอาจจะไม่ทราบว่าเป็นวรรณกรรมเยาวชนก็คือ "วรรณกรรมความรู้ทั่วไป" ครับ หนังสือประเภทนี้จะนับตั้งแต่หนังสือเกี่ยวกับ ชีวประวัติ สารคดี ไปจนถึงแนวประวัติศาสตร์ แต่จะถูกเขียนในรูปแบบที่เหมาะสำหรับเด็กหรือเยาวชน เน้นให้อ่านได้ง่าย ไม่ซับซ้อน เพื่อมอบความรู้ ข้อคิด และแรงบันดาลใจเป็นหลัก หนังสือแนวนี้จึงมีประโยชน์เป็นอย่างมาก เพียงแต่อาจจะอ่านยากไปสักเล็กน้อยเมื่อเทียบกับวรรณกรรมเยาวชนประเภทอื่น ๆ และดูเหมาะกับเด็กที่อ่านหนังสือมาพอสมควรหรือคุ้นชินกับการอ่านหนังสืออยู่แล้วครับ
อีกหนึ่งสิ่งที่สำคัญไม่แพ้เรื่องอื่น ๆ คือ การเลือกหนังสือให้เหมาะสมกับอายุของผู้อ่านครับ เพราะหากเลือกหนังสือได้ไม่เหมาะสมกับอายุ เด็กที่อ่านก็จะเบื่อและเลิกอ่านกลางคันได้ การเลือกหนังสือที่เนื้อหาสัมพันธ์กับอายุของผู้อ่านจึงเป็นสิ่งสำคัญมาก เพราะจะช่วยทำให้เด็กหรือเยาวชนสามารถอ่านหนังสือได้จนจบเล่มครับ
อย่างไรก็ตาม นอกจากช่วงอายุแล้วก็ยังมีปัจจัยอีกมากที่ส่งผลต่อรสนิยม หรือความชอบในการอ่านของเด็กแต่ละคนด้วย ยกตัวอย่างเช่น บางคนแม้จะยังเด็กอยู่หรือมีอายุไม่เยอะ แต่หากเป็นคนที่อ่านหนังสือจนคุ้นชินแล้วหรือเริ่มเบื่อที่จะอ่านแต่นิทาน ก็สามารถยกระดับการอ่านให้กับตนเองได้ด้วยการหันมาอ่านแนวใหม่ที่สนใจแทน เช่น แนวแฟนตาซีหรือนวนิยายอื่น ๆ เป็นต้น จึงอาจกล่าวได้ว่า สิ่งสำคัญที่สุดในการเลือกหนังสือขึ้นอยู่กับความสนใจหรือความชอบของแต่ละคนนั่นเองครับ
หลังจากเรารู้วิธีเลือกวรรณกรรมเยาวชนกันแล้ว ต่อมาก็ถึงช่วงที่ทุกคนรอคอยอย่าง 10 อันดับ วรรณกรรมเยาวชนยอดนิยมครับ จะมีเรื่องไหน แนวไหนกันบ้าง ไปดูพร้อม ๆ กันเลยครับ
สำหรับคนที่กำลังหาหนังสือสำหรับเด็กเล็ก เราขอแนะนำให้ลองเลือกหนังสือชุดอีเล้งเค้งโล้งเล่มนี้ดูสิครับ หนังสือนิทานเล่มนี้เป็นเรื่องของเจ้าห่านตัวหนึ่งที่มักจะชอบทำหน้าตาบึ้งตึง ไม่เป็นมิตรอยู่เสมอ แถมยังชอบเดินทางและได้มีโอกาสไปเยือนเมืองใหญ่ต่าง ๆ ที่แสนวุ่นวาย ส่วนเนื้อหามีการดำเนินไปแบบง่าย ๆ ไม่ซับซ้อน แต่ก็โดดเด่นด้วยเรื่องราวแสนน่ารักและคำคล้องจองที่จดจำง่าย ทำให้เป็นที่นิยมและถูกตีพิมพ์ซ้ำอย่างต่อเนื่องยาวนานมากกว่า 20 ปี เหมาะสำหรับให้เด็กเล็กใช้เพื่อฝึกอ่านคำต่าง ๆ เป็นอย่างมากครับ
หนังสือแนวนวนิยายชุดนี้ถือเป็นวรรณกรรมเยาวชนเกี่ยวกับครอบครัวที่น่าสนใจมากครับ โดยจุดเริ่มต้นของเรื่องราวนี้จะพูดถึงเด็กหญิงนามว่า "ลอร่า" หรือผู้เขียนในวัยเด็ก ที่ต้องเผชิญความโหดร้ายของธรรมชาติและอุปสรรคต่าง ๆ บนผืนป่าในช่วงแรกเริ่มของการอพยพมายังแผ่นดินอเมริกา แต่แม้จะลำบาก แต่ครอบครัวของเธอก็ยังอบอุ่นและมีความรักให้กับเธอเสมอ เล่มนี้จึงถือเป็นวรรณกรรมที่บอกเล่าชีวิตความเป็นอยู่ของคนอเมริกาในช่วงแรกได้อย่างน่าค้นหา จนได้รับรางวัลต่าง ๆ มากมายเช่น Newberry Award และถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์ จึงเหมาะกับคนที่อยากลองอ่านวรรณกรรมอมตะที่ขึ้นชื่อของโลกดูสักครั้งครับ
คุณพ่อคุณแม่คนไหนที่มักจะอ่านนิทานดี ๆ สนุก ๆ ให้กับลูกน้อยฟังก่อนนอนทุกคืน เราขอแนะนำให้ลองอ่านเรื่องนี้ให้เด็กเล็กฟังดูนะครับ เพราะนิทานเล่มนี้เต็มไปด้วยภาพประกอบที่สวยงามและสีสันที่ดูสดใส ในส่วนของเนื้อหาก็เป็นเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับสิ่งของต่าง ๆ ใกล้ตัวเด็ก เช่น ถุงมือหรือถุงเท้า ที่ถูกนำมาร้อยเรียงเป็นคำคล้องจองเชื่อมต่อไปเรื่อย ๆ จนนำไปสู่ความหมายหนึ่งที่ลึกซึ้ง ชวนให้เด็กได้คิดตามและคล้อยหลับฝันดีโดยง่าย ถือเป็นเรื่องที่ส่งเสริมทั้งพัฒนาการด้านภาษาและความรู้รอบตัว เรียกได้ว่าเป็นหนังสือนิทานที่เหมาะมากในการให้เด็ก ๆ วัยเรียนรู้อ่านครับ
สำหรับคนที่สนใจเรื่องราวชีวิตความเป็นอยู่และจารีตประเพณีของคนสมัยก่อน เราขอแนะนำหนังสือเล่มนี้เลยครับ โดยหนังสือเล่มนี้ก็ถือเป็นอีกหนึ่งหนังสือขายดี ที่เป็นเรื่องราวของชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนในสมัยรัชกาลที่ 6 ถึงรัชกาลที่ 7 แฝงด้วยเกร็ดความรู้ในด้านวัฒนธรรม อาหาร และประเพณีต่าง ๆ ที่นำมาเขียนให้เข้าใจง่ายในรูปแบบของบันทึกการสนทนาระหว่างหลานและคุณตาคุณยายด้วยคำง่าย ๆ อ่านแล้วเข้าใจทันที นอกจากนี้ วรรณกรรมเยาวชนเล่มนี้ยังได้รับเลือกให้เป็น 1 ใน วรรณกรรม 50 เรื่องที่ต้องอ่านก่อนโตของ สสส. อีกด้วย ใครที่ชอบเรื่องราวในสมัยก่อน รับรองว่าต้องชอบหนังสือเล่มนี้แน่นอนครับ
สำหรับคนที่อยากอ่านวรรณกรรมที่มีเรื่องราวสุดอบอุ่นหัวใจ เรื่องนี้อาจจะถูกใจคุณก็ได้ครับ หนังสือเล่มนี้เป็นเรื่องเกี่ยวกับ "โต๊ะโตะจัง" ที่ถูกไล่ออกจากโรงเรียนประถมเพียงเพราะเธอมีความซุกซนตามประสาเด็ก ๆ ทั่วไป แต่แล้วเธอก็ได้พบกับ "โรงเรียนโทเมโอ" ที่ใช้ตู้โดยสารรถไฟเป็นห้องเรียนและครูใหญ่ที่แสนดีอย่าง "ครูบาโยชิ" เรื่องนี้เป็นเรื่องที่น่ารัก สนุก ตื่นเต้น และสมจริงเพราะเป็นเรื่องราวในวัยเด็กของผู้เขียนเอง โดยเรื่องนี้ได้รับการรับเลือกให้เป็นหนังสืออ่านนอกเวลา รวมไปถึงเป็น 1 ใน วรรณกรรม 50 เรื่องที่ต้องอ่านก่อนโตของ สสส. อีกด้วย หากอยากรู้ว่าเรื่องราวของโต๊ะโตะจังและคนอื่น ๆ ต้องห้ามพลาดครับ
วรรณกรรมเยาวชนเรื่องนี้เคยได้รับการขนานนามว่า เป็นหนังสือเด็กที่ดีที่สุดแห่งศตวรรษจากนิตยสาร TIME มาแล้ว ในส่วนของเนื้อหาเป็นเรื่องราวของ "วิลเบอร์" หมูตัวน้อยที่เป็นเพื่อนกับ "ชาร์ล็อต" แมงมุมที่สร้างรังในโรงนา เรื่องนี้ถือเป็นเรื่องหนึ่งที่ช่วยสอนถึงความสำคัญของคำว่า "มิตรภาพ" ในรูปแบบของความสนุกสนาน น่ารัก และน่าประทับใจได้เป็นอย่างดี จนได้รับการเลือกเป็นหนังสืออ่านนอกเวลาของโรงเรียนหลายแห่งและถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์มาแล้ว จึงเป็นหนังสืออีกหนึ่งเล่มที่ให้แง่คิดที่ดีกับเด็ก ๆ ได้ครับ
สำหรับเรื่องนี้เป็นเรื่องราวของเด็กชาย "ชาร์ลี บั๊กเก็ต" ผู้ยากจน ซึ่งได้มีโอกาสเป็น 1 ใน 5 ของผู้ที่มีสิทธิ์เข้าไปเยี่ยมชมโรงงานช็อคโกแลตสุดมหัศจรรย์ของ "วิลลี่ วองก้า"ผู้ที่โด่งดังและลึกลับในเวลาเดียวกัน จากความโชคดีที่สุ่มได้ตั๋วทองคำ ทำให้ตัวเขาได้พบกับเรื่องราวเกี่ยวกับช็อคโกแลตที่แสนน่ากิน ทั้งวิธีการทำสุดพิศวงต่าง ๆ นานา รวมไปถึงเรื่องราวของเจ้าของโรงงานในแบบที่ไม่มีใครเคยรู้มาก่อนอีกด้วย ซึ่งเรื่องนี้ก็เป็นอีกหนึ่งวรรณกรรมเยาวชนอมตะประเภทแฟนตาซีที่ทั้งสนุก ตื่นเต้น น่าติดตาม และเป็นที่นิยมอย่างมาก จนถูกนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์และติดอันดับเรื่องที่ควรอ่านก่อนโตของ สสส. เช่นกันครับ
ต่อให้ไม่เคยอ่าน แต่หลายคนคงเคยรู้จักเรื่องนี้กันมาบ้าง สำหรับเรื่องนี้เป็นเรื่องราวของเด็กหญิงคนหนึ่งที่ต้องมาอาศัยกับตายายตามคำขอร้องของแม่ และต้องเผชิญเรื่องราวที่ทั้งอบอุ่นและเจ็บปวดทั้งหลายที่เข้ามาในชีวิต เรื่องนี้ถือเป็นวรรณกรรมเยาวชนที่โด่งดังถึงขนาดมีการตีพิมพ์ซ้ำเป็นรอบที่ 100 มียอดขายกว่า 500,000 เล่ม ถูกสร้างเป็นภาพยนตร์ และได้รับรางวัลวรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเยี่ยมแห่งอาเซียนหรือซีไรต์มาแล้ว ถือเป็นเรื่องราวที่งดงามและสะเทือนอารมณ์ และเป็นหนังสือที่ควรอ่านสักครั้งในชีวิตครับ
ถ้าพูดถึงวรรณกรรมเยาวชนระดับตำนานและคลาสสิก ที่สนุกและมีชื่อเสียงไปทั่วโลก ต้องหนีไม่พ้นเรื่องนี้แน่นอนครับ เรื่องเจ้าชายน้อยนี้เป็นเรื่องเกี่ยวกับเด็กชายผมสีทองหยักศก ที่ต้องออกเดินทางเพราะทะเลาะกับดอกไม้ และต้องจากบ้านเกิดเพื่อออกเดินทางไปยังโลกกว้าง เรื่องนี้ถือเป็นวรรณกรรมอมตะที่ตีพิมพ์ซ้ำ ๆ ยาวนานกว่า 70 ปี มีจุดเด่นที่เนื้อหาอันแสนเรียบง่าย แต่กลับแฝงไปด้วยปรัชญาที่ซับซ้อนมากมาย ขึ้นอยู่กับแต่ละคนจะตีความ ว่ากันว่าถ้าเราอ่านเจ้าชายน้อยในวัยที่ต่างกัน ความรู้สึกที่ได้จากการอ่านก็จะแตกต่างกันด้วย จึงถือเป็นวรรณกรรมเยาวชนที่นักอ่านตัวยงต้องห้ามพลาดเด็ดขาดเลยครับ
"แฮร์รี่ พอตเตอร์" วรรณกรรมเยาวชนเรื่องที่ไม่ว่าใครก็ต้องรู้จัก กับเรื่องราวของเด็กหนุ่มผู้รอดชีวิตที่ได้เข้าไปสู่โรงเรียนเวทมนตร์ฮอกวอตส์ ผู้มีชะตากรรมที่จะต้องต่อสู้กับ "คนที่คุณก็รู้ว่าใคร" เรื่องนี้เป็นเรื่องที่ได้รับความนิยมมากถึงขนาดตีพิมพ์ไปแล้วกว่า 80 ภาษา และมียอดขายรวมมากกว่า 500 ล้านเล่มทั่วโลก และที่สำคัญยังถูกสร้างเป็นภาพยนตร์แล้วทั้งหมด 8 ภาค แม้หลาย ๆ คนจะรู้จักพ่อมดน้อยคนนี้จากภาพยนตร์ แต่เราแนะนำให้ลองอ่านตัวต้นฉบับอย่างหนังสือดูครับ รับรองว่าสนุกจนวางไม่ลงแน่นอน
วรรณกรรมเยาวชนถือเป็นหนังสือที่ทั้งสนุก อ่านง่าย และยังมีประโยชน์ในการช่วยส่งเสริมพัฒนาการและการเรียนรู้ที่เหมาะสำหรับเด็กและเยาวชน แต่ความจริงแล้ว นอกจากเด็ก ๆ ที่เป็นกลุ่มเป้าหมายหลัก บุคคลในวัยผู้ใหญ่เองก็สามารถอ่านวรรณกรรมเยาวชนได้อย่างสนุกสนานเช่นกันครับ เพราะแม้จะเขียนมาเพื่อให้ข้อคิดเด็ก ๆ แต่ข้อคิดต่าง ๆ เหล่านั้นก็สามารถตราตรึงในใจของผู้ใหญ่ได้เช่นกัน เรียกได้ว่า สามารถให้ความสนุกและสาระดี ๆ ได้กับทั้งเด็กและผู้ใหญ่อย่างแท้จริง ใครที่ยังไม่เคยอ่านแนะนำให้ลองอ่านดูสักเล่มครับ สิ่งสำคัญที่ห้ามลืมในการเลือกหนังสือประเภทนี้ก็คือ จะต้องเลือกแบบที่เหมาะกับตัวผู้อ่านและตรงกับความสนใจของผู้อ่านที่สุด เพื่อให้ได้รับประสบการณ์ที่ดี ๆ จากการอ่านอย่างเต็มเปี่ยมครับ
